فرانسیس اجورثفرانسیس یسیدرو اجورث متولد سال (۱۸۴۵) یکی از اقتصاددانان و اساتید برجسته کرسی اقتصاد سیاسی دانشگاه آکسفورد بوده، و در سن ۸۱ سالگی درگذشت. فهرست مندرجات۲ - آثار اجورث ۳ - نقش اجورث در اقتصاد ۴ - نظریات اجورث ۴.۱ - فایده‌گرایی و مطلوبیت‌گرایی ۴.۲ - منحنی‌های بی‌تفاوتی ۴.۳ - اقتصاد مبادله‌ای ۴.۴ - تفسیری از قانون بازده نزولی ۴.۵ - تابع مطلوبیت عمومی ۴.۶ - منحنی قرارداد ۴.۷ - هسته‌ی مرکزی ۴.۸ - تخصیص بهینه ۴.۹ - مطلوبیت رتبه‌ای ۴.۱۰ - توازن اقتصادی ۴.۱۱ - نسبت ترکیب عناصر مختلف ۵ - پانویس ۶ - منبع ۱ - معرفی اجمالیفرانسیس اجورث در سال ۱۸۴۵ در ایرلند متولد شد و تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در خانه به پایان برد و سپس وارد کالج ترینیتی در دوبلین شد؛ او سپس به دانشگاه آکسفورد رفت و در سال ۱۸۶۵ از این دانشگاه فارغ‌التحصیل گردید؛ وی پس از مدتی کار وکالت در لندن و تدریس ادبیات انگلیسی در کالج بدفورد به تدریس منطق در کالج کینگز لندن پرداخت و در همین کالج در سال ۱۸۸۶ به درجه استادی رسید. اجورث در سال ۱۸۹۱ به استادی کرسی اقتصاد سیاسی دانشگاه آکسفورد دست یافت. او در سال ۱۹۲۲ بازنشسته شد؛ ولی همراه با جان مینارد کینز به اداره امور مجله اقتصادی ادامه داد و سرانجام در سال ۱۹۲۶ در سن ۸۱ سالگی درگذشت. [۱]
بلاگ، مارک، اقتصاددانان بزرگ جهان، حسن گلریز، تهران، نی، ۱۳۷۵، ص۴.
۲ - آثار اجورث۱. روحیات ریاضی؛ این کتاب، در سال ۱۸۸۱ منتشر شد. ۲. متریک؛ این کتاب کوچک در سال ۱۸۸۷، درباره اندازه‌گیری مطلوبیت تالیف شد. ۳. سردبیری مجله اقتصادی؛ این مجله به‌عنوان ارگان انجمن اقتصاددان سلطنتی انگلیس بود؛ که اجورث از سال ۱۸۹۱ به‌مدت ۳۵ سال سردبیری آن‌را به‌عهده داشت. ۴. خالص ارز‌ش‌های بین‌المللی؛ او این مقاله را در سال ۱۸۹۴ منتشر کرد. ۵. مقالاتی راجع به اقتصاد سیاسی؛ اجورث، مجموعه مقالات خود را در سال ۱۹۲۵ در سه مجلد تحت این عنوان منتشر کرد. وی مقاله‌های متعددی درباره اقتصاد جنگ در خلال جنگ جهانی اول و بلافاصله بعد از آن به‌رشته تحریر درآورد. از اجورث کتابی در زمینه اخلاق نیز به‌جا مانده است. [۲]
بلاگ، مارک، اقتصاددانان بزرگ قبل از کینز، غلامعلی فرجادی، بی‌جا، وثقی، ۱۳۷۵، ص۱۲۱- ۱۲۳.
۳ - نقش اجورث در اقتصادآلفرد مارشال (Alfred Marshall: ۱۸۴۲-۱۹۲۴)، اجورث، هنری ویکستید (Philip Henry Wicksteed: ۱۸۴۴-۱۹۲۷) و آرتور پیگو (Arthur Cecil Pigou: ۱۸۷۷-۱۹۵۹) در تکامل نظریه نئوکلاسیک نقش زیادی داشته‌اند. [۳]
دادگر، یدالله، تاریخ تحولات‌اندیشه اقتصادی، قم، انتشارات دانشگاه مفید، ۱۳۸۳، چاپ اول، ص۳۹۶.
اجورث اولین کسی است که منحنی‌های بی‌تفاوتی را معرفی کرد. اجورث، برنولی و اسلاتسکی را می‌توان از اقتصاددانانی برشمرد؛ که در آمار ریاضی نیز متخصص بوده‌اند. اجورث را می‌توان یکی از پدران و بنیان‌گذاران اقتصاد ریاضی نامید. [۴]
دادگر، یدالله، تاریخ تحولات اندیشه اقتصادی، قم، انتشارات دانشگاه مفید، ۱۳۸۳، چاپ اول، ص۴۰۲.
اجورث تا آنجا در ریاضیات خبره بود که در آخرین امتحانش در آکسفورد وقتی استادش از او سؤال دشواری پرسید، وی در جواب گفت که آیا می‌تواند پاسخ سؤال را به تفصیل بیان کند؟ وی نیم ساعت با دقت تمام و ذکر مطالبی از یونان و حساب دیفرانسیل و انتگرال به توضیح پرداخت؛ در حالی‌که استادش از تعجب دهانش بازمانده بود. [۵]
هایلبرونر، رابرتل، بزرگان اقتصاد، احمد شهسا، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۷۰، ص۱۹۵.
۴ - نظریات اجورثاجورث درباره اقتصاد نظراتی را قائل بود که به آنها در ذیل اشاره می‌کنیم: ۴.۱ - فایده‌گرایی و مطلوبیتگراییتاکید اجورث بر فایده‌گرایی و مطلوبیت‌گرایی، نقش بسیار مهمی در زنده نگهداشتن اتحاد بین اقتصاد و فلسفه بنتام (Jeremy Bentham: ۱۷۴۸-۱۸۳۲) داشت. او پس از تاکید بر نفع شخصی، به‌عنوان موتور حرکت‌های اقتصادی، مقوله چانه‌زنی و گفتگو جهت انحاء مبادله را در اقتصاد مورد تاکید قرار می‌دهد؛ برعکس، روند کورمال تعادلی والراس (Leon Walras: ۱۸۳۴-۱۹۱۰) که یک حراج‌کننده متافیزیکی دستیابی به تعادل را هدایت می‌کند؛ در اندیشه اجورث، این خود فرد حقیقی است که به این امر مبادرت می‌ورزد. [۶]
شومپیتر، جوزف آ، تاریخ تحلیل اقتصادی، فریدون فاطمی، تهران، مرکز، ۱۳۸۰، ج۳، ص۹۹.
[۷]
دادگر، یدالله، تاریخ تحولات‌اندیشه اقتصادی، قم، انتشارات دانشگاه مفید، ۱۳۸۳، چاپ اول، ص۴۰۲.
۴.۲ - منحنی‌های بیتفاوتیبراساس بیان اجورث، منحنی‌های بی‌تفاوتی، ترکیبات مختلف دو کالا را نشان می‌دهند؛ که برای شخص، مطلوبیت (رضایت) یکسانی دارند. منحنی بی‌تفاوتی بالاتر، نشان‌دهنده میزان بیشتری از مطلوبیت و منحنی پایین‌تر نشان‌دهنده میزان کمتری از مطلوبیت است. [۸]
سالواتوره، دومینیک، تئوری و مسائل اقتصاد خرد، حسن سبحانی، تهران، نی، ۱۳۸۲، ص۱۳۳.
۴.۳ - اقتصاد مبادلهایانگیزه مبادله کالا توسط مصرف‌کنندگان را با استفاده از منحنی‌های بی‌تفاوتی می‌توان تشریح کرد. در دنیای دو فرد A و B و دو کالای X و Y تا زمانی‌که مربوط به فرد A متفاوت از مربوط به فرد B باشد؛ مبنایی برای مبادله متقابل سودآور بین آن‌دو وجود دارد.، نرخ نهایی جانشینی کالای X برای کالای Y است؛ که بیان‌گر آن مقدار از Y است که یک مصرف‌کننده مایل است، به‌منظور به‌دست آوردن یک واحد از X را از دست بدهد؛ تا همچنان روی همان منحنی بی‌تفاوتی باقی بماند. هرچه فرد، روی منحنی بی‌تفاوتی به‌سمت پایین حرکت کند، کاهش می‌یابد و هرقدر میزان مبادله افزایش یابد، اندازه‌ای برای دو فرد، به‌هم نزدیک می‌شود؛ تا اینکه باهم مساوی شوند. در این صورت، دیگر دلیلی برای ادامه مبادله متقابل سودآور وجود ندارد و مبادله به پایان می‌رسد. اگر منحنی بی‌تفاوتی مصرف‌کننده B بر روی محورهای مختصات ۱۸۰ درجه چرخانده شود، به‌صورتی که با محورهای مختصات منحنی‌های بی‌تفاوتی فرد A یک جعبه را تشکیل دهد، به‌راحتی می‌توان انگیزه مبادله فرد A و B تشریح کرد. جعبه‌ای که با این مشخصات ترتیب می‌یابد در اقتصاد به جعبه اجورث معروف گردیده است. [۹]
سالواتوره، دومینیک، تئوری و مسائل اقتصاد خرد، حسن سبحانی، تهران، نی، ۱۳۸۲، ص۱۳۴.
[۱۰]
سالواتوره، دومینیک، تئوری و مسائل اقتصاد خرد، حسن سبحانی، تهران، نی، ۱۳۸۲، ص۱۳۸.
[۱۱]
سالواتوره، دومینیک، تئوری و مسائل اقتصاد خرد، حسن سبحانی، تهران، نی، ۱۳۸۲، ص۱۵۶.
۴.۴ - تفسیری از قانون بازده نزولیاجورث قانون بازده نزولی را برحسب کاهش تولید نهایی یک عامل تولید بیان کرد؛ در حالی‌که قبل از او، همواره این قانون برحسب کاهش تولید متوسط عامل تولید تعریف می‌شد. [۱۲]
بلاگ، مارک، اقتصاددانان بزرگ قبل از کینز، غلامعلی فرجادی، بی‌جا، وثقی، ۱۳۷۵، ص۴.
۴.۵ - تابع مطلوبیت عمومیمطلوبیت یک کالا، فقط به‌مقدار مصرف آن توسط شخص، بستگی ندارد؛ بلکه وابسته به مصرف دیگر کالاها، توسط شخص نیز هست. بدین‌وسیله، موضوع جایگزینی و مکمل بودن کالا به متن نظریه مطلوبیت وارد شد. [۱۳]
بلاگ، مارک، اقتصاددانان بزرگ قبل از کینز، غلامعلی فرجادی، بی‌جا، وثقی، ۱۳۷۵، ص۴.
۴.۶ - منحنی قراردادنشاندهنده نقاط مشترک منحنی‌های بی‌تفاوتی برای افراد مختلف است. که بر اثر مبادله، حداکثر مطلوبیت به‌دست می‌آید. در این نقاط شرط تساوی برای افراد برقرار است. [۱۴]
بلاگ، مارک، اقتصاددانان بزرگ قبل از کینز، غلامعلی فرجادی، بی‌جا، وثقی، ۱۳۷۵، ص۴.
۴.۷ - هسته‌ی مرکزیبهطور مثال تعدادی بازرگانان می‌خواهند کالاهایی را بدون اینکه بازاری وجود داشته باشد، مبادله کنند؛ آنها می‌توانند به تنهایی وارد مبادله شده و یا با دیگران ائتلاف کنند، تا وضع بهتری پیدا کنند. در واقع هرگونه توافقی میسر است؛ فقط هر بازرگان باید نتیجه نهایی مبادله را بپذیرد. اجورث نشان می‌دهد که هرگاه تعداد بازرگانان خیلی زیاد شود، هسته مرکزی توزیع نهایی کالاها که ناشی از اتفاق آرای بازرگانان، روی شرایط مبادله است، به‌همان ترتیبی است که در نظام قیمت‌ها در شرایط رقابت کامل مشاهده می‌شود؛ این نظریه، از نظر طرفداران نظریه بازی‌ها در اثبات وجود تعادل عمومی به روش والراس اهمیت فراوانی دارد. [۱۵]
بلاگ، مارک، اقتصاددانان بزرگ قبل از کینز، غلامعلی فرجادی، بی‌جا، وثقی، ۱۳۷۵، ص۴.
۴.۸ - تخصیص بهینهاجورث در مورد تخصیص بهینه منابع به استخراج جعبه اجورث پرداخت. [۱۶]
دادگر، یدالله، تاریخ تحولات‌اندیشه اقتصادی، قم، انتشارات دانشگاه مفید، ۱۳۸۳، چاپ اول، ص۴۰۲.
۴.۹ - مطلوبیت رتبهایاجورث به همراه پارتو با توجه به اشکالاتی که بر مطلوبیت عددی وارد شده بود؛ مطلوبیت رتبه‌ای را جایگزین مطلوبیت عددی کرد. [۱۷]
دادگر، یدالله، تاریخ تحولات‌اندیشه اقتصادی، قم، انتشارات دانشگاه مفید، ۱۳۸۳، چاپ اول، ص۴۰۲.
۴.۱۰ - توازن اقتصادیبازار کالاها و خدمات در کنار یکدیگر قرار داشته و قوانین تعیین قیمت‌ها در آنها یکسان و عبارت از سه قانون است: [۱۸]
ژید، شارل و ریست، شارل، تاریخ عقاید اقتصادی، کریم سنجابی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۰، ج۲، ص۲۰۳.
[۱۹]
ژید، شارل و ریست، شارل، تاریخ عقاید اقتصادی، کریم سنجابی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۰، ج۲، ص۲۰۴.
۱) برای همه محصولات یکسان در یک بازار، بیش از یک قیمت وجود ندارد؛ ۲) این قیمت، چنان است که مقادیر عرضه شده و تقاضا شده را عینا بر یکدیگر منطبق ساخته و تسویه در بازار صورت می‌گیرد؛ ۳) با این قیمت، بالاترین تعداد ممکن خریدار و فروشنده ارضا می‌شوند. ۴.۱۱ - نسبت ترکیب عناصر مختلفمسئلهای که در امر تولید از اهمیت برخوردار است، این است که تولیدکننده، عناصر مختلف را چگونه ترکیب نماید تا به تعادل برسد؟ شناسایی این برتری نسبت، مانند همه موارد تعادل، به این ترتیب است که واحدهای کار یا سرمایه را می‌توان کم و زیاد کرد؛ تا به حالتی برسند که سودمندی نهایی هریک از آنها مساوی باشد. این قانون، به افزایش نامحدود کارگاه‌ها پایان می‌دهد؛ زیرا کافی است که تنها یکی از عوامل فروش (خواه زمین، سرمایه، نظارت یا بازار)، محدود گردد؛ تا دیگران نیز به‌طور غیر مستقیم، محدود شوند یا ترکیب کلی کارگاه، معیوب و پرخرج شود. [۲۰]
ژید، شارل و ریست، شارل، تاریخ عقاید اقتصادی، کریم سنجابی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۰، ج۲، ص۲۰۴.
۵ - پانویس
۶ - منبعپژوهه، برگرفته از مقاله «فرانسیس اجورث»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۶/۱۱. رده‌های این صفحه : اعضای آکادمی بریتانی | اقتصاددانان اهل ایرلند | دانشگاهیان دانشگاه کینگز لندن | مقالات پژوهه
|